Akciğer ile göğüs duvarı arasında hava birikmesidir. Daha önce var olan hava keseciklerinin (bül, bleb) patlaması sonrası görülür; akciğerin sönmesi için her zaman hava keseciği olmayabilir.
Pnömotoraks Nedenleri:
Göğüs kafesinin yaralanması
- Düşme, çarpma, veya vurma sonrası; trafik kazası, darbe
- Ateşli veya delici silah yaralanması
- Akciğer biyopsisi sırasında veya sonrasında
- Kırık kaburganın akciğere batması
- Kalp masajı sırasında
- Bronkoskopi ile biyopsi yapılması sırasında (akciğerin endoskopisi)
Var olan akciğer hastalığının olması;
- Amfizem (alveollerin bozulması; en küçük hava kesecikleri)
- Pnomoni (zatürre)
- Verem (tüberküloz)
- Sarkoidoz
- Kistik fibroz
- Bül, bleb (hava kesecikleri)
- Akciğer kanseri
Yakınmalar:
- Ani başlayan nefes darlığı
- Göğüs ağrısı (kalp kriziyle karışabilir*)
- Nefes alamamak
- Sırt veya karın ağrısı
- Batma
Risk Faktörleri:
- En sık 20 - 40 yaş aralığında; genç ve orta yaş yetişkin, erkeklerde görülür
- Uzun ve zayıf yapılılarda daha sıktır (astenik yapı)
- Altta yatan diğer akciğer hastalığının olması
- Bazılarında genetik yatkınlık var olabilir (Ör. Alfa-1 antitripsin eksikliği)
- Önceden geçirilen “pnömotoraks” varlığı sonraki 1-2 yılda tekrar olma olasılığını (aynı taraf veya diğer akcigerde) arttırır; ikinci ataktan sonra nüks etme olasılığı %80'lere yükselir!**.
- Basınç değişikliklerine maruz kalanlar;
- Dalgıçlar
- Uçak yolculuğu yapanlar, pilotlar
- Dağ tırmanıcıları
- Suni solunum cihazina bağlı olanlar (Mekanik Ventilasyon)
Tanı
- Hastanın şikayetleri; daha önceden var olan akciğer hastalığı, önceden geçirilmiş pnömotoraks hikayesi göz önüne alınır
- Fizik muayenede solunum seslerinin kaybolması, azalması ve/veya derinden duyulması
- Akciğer filmlerinde akciğerin kısmi veya tam söndüğünün tespit edilmesi.
Acil Durum!
- Akciğerin tam sönmesi
- Kalbi sıkıştırarak çalışmasını engellemesi; vücuda kan pompalama görevinin aksaması (Tansiyon Pnömotoraks). Ölümcül bir durum olabilir. Uyanık olunmalıdır. Acilen hastaneye başvurulmalıdır.
Tedavi
- Gözlem
- Kateter ile hava aspirasyonu
- Göğüs tüpü uygulaması
- Cerrahi - akciğerdeki hava keseciklerinin kapalı “VATS yöntemi”yle (torakoskopik cerrahi) stapler – zımba kullanılarak çıkarılması
GÖZLEM" tedavisi kimlere uygulanabilir?
- -15'lik sönme varsa ve ilk ataksa
- Belirgin hava keseciğinin veya bülün olmaması
- Mesleksel risk grubunda değilse
"GÖĞÜS TÜPÜ tedavisi" kimlere uygulanabilir?
- Tansiyon pnömotoraksta, zaman kaybetmeden “acil tüp” uygulanmalıdır; (her an acil cerrahi müdahale için hazır olunmalıdır)
- İlk ataksa
- Belirgin hava keseciği veya bül tespit edilemediyse
"Kapalı VATS - endoskopik stapler (zımba) tedavisi" kimlere uygulanır?
- 'ten fazla sönme varsa
- Ikinci nüks ile gelen hastalarda
- Tespit edilmiş hava kesecikleri veya bül varsa
- Mesleksel risk grubunda olanlarda *“ilk atakta” yapılmalıdır.
Ameliyat sonrası nelere dikkat edilmelidir?
- *Sigara kesinlikle bir daha hiç kullanılmamalı
- Sigara içilen ortamda dahi durulmamalı (sigarada akciğerin ve diğer organların dahil elastin ve kollajen liflerini parçalayan maddeler hızla ciltten nüfuz ederek kana karışırlar)
- Verilen ilaçlar düzenli kullanılmalı
- Düzenli yürüyüş yapılmalı
- Kabız kalınmamalı
- Bol meyve ve sebze tüketilmeli
- Ağır yük kaldırılmamalı; en az 6 ay boyunca efor veya ıkınma gerektirecek fiziksel aktivitelerden ve sportif faaliyetlerden uzak durulmalı
- Aylık doktor kontrolleri ihmal edilmemeli.
